Το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθιέρωσε την 31η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος (World No Tobacco Day), με στόχο την ευαισθητοποίηση απέναντι στις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος. Το φετινό θέμα, είναι η «Προστασία των νέων από την χειραγώγηση της βιομηχανίας και η πρόληψη της χρήσης από αυτούς καπνού και νικοτίνης». Το German Oncology Center αναζήτησε τον καθηγητή Παναγιώτη Μπεχράκη, Πνευμονολόγο-Εντατικολόγο, τον άνθρωπο που σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρείται ειδικός των ειδικών σε θέματα ελέγχου του καπνίσματος.

-Τι θα λέγατε σε έναν έφηβο που δοκιμάζει το πρώτο του τσιγάρο;
Το κάπνισμα είναι πράγματι μια πολύ μεγάλη «μαγκιά», μόνο που «μάγκας» δεν είναι ο καπνιστής αλλά ο έμπορος. Αυτός, δηλαδή, που βάζοντάς σου σήμερα ένα τσιγάρο στο στόμα, μέχρι να το κόψεις θα σου έχει πάρει ένα σπίτι και καμιά δεκαριά χρόνια ζωής. Αυτός, που σε μετατρέπει σε εξαρτημένο χρήστη ενός πολύ σκληρού ναρκωτικού, από το οποίο για να απαλλαγείς μια μέρα, θα πρέπει να παλέψεις όπως ακριβώς κάποιος εξαρτημένος που θέλει να κόψει την ηρωίνη. Αυτός, που σκοτώνει 8 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο βαφτίζοντας τους «μάγκες».

Δεν είναι μαγκιά το κάπνισμα. Μάγκας είναι μόνο ο έμπορος τσιγάρων που, μέχρι να το κόψεις εσύ, σου έχει π΄ρει ένα σπίτι και καμιά δεκαριά χρόνια ζωής.

-Πώς μπορεί η οικογένεια να αποτρέψει τα νεαρά μέλη της από την βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος;
Όχι με απαγόρευση, όχι με απειλή, όχι με μάλωμα. Η προώθηση της θετικής επιλογής του μη καπνίσματος ως σύγχρονου τρόπου ζωής σε συνδυασμό με άσκηση, σωστή διατροφή, αγάπη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Το οικογενειακό πρότυπο τυχόν γονιών που καπνίζουν, αντιμετωπίζεται με αποφυγή του καπνίσματος μπροστά στα παιδιά και με ομολογία της αδυναμίας διακοπής.

-Ποιο είναι το πιο ισχυρό κίνητρο για να κόψει κανείς το κάπνισμα;
Το ισχυρότερο κίνητρο για διακοπή είναι πάντοτε ένα επεισόδιο υγείας. Εξίσου ισχυρό ρόλο παίζει και η μητρότητα ή πατρότητα, με την έννοια της προστασίας της κύησης αλλά και του παιδιού τόσο από το παθητικό κάπνισμα, όσο και από την τυχόν πρόωρη απώλεια του πατέρα η της μητέρας στο απώτερο μέλλον.

-Πόσο επικίνδυνο είναι το παθητικό κάπνισμα;
Το παθητικό κάπνισμα είναι ένας αόρατος δολοφόνος που σκοτώνει ελεύθερα και ατιμώρητα 600.000 ανθρώπους κάθε χρόνο, από τους οποίους τουλάχιστον 50.000 είναι αθώα παιδιά. Στο σπίτι, στην εργασία, στα μέσα μεταφοράς, στη διασκέδαση και σε κλειστούς δημόσιους χώρους γενικά, ο μέσος πολίτης του κόσμου σήμερα εξακολουθεί να εκτίθεται σε σημαντικό βαθμό στο παθητικό κάπνισμα, με συνέπειες εξίσου καταστροφικές με αυτές του ενεργητικού καπνίσματος.

Καπνίζοντας εμείς, σκοτώνουμε κάθε χρόνο 50.000 παιδιά μας.

-Τελικά, ένας καπνιστής είναι περισσότερο ευάλωτος απέναντι στον νέο Κορωνοϊό;
Η εμφάνιση του Κορωνοϊού υπογραμμίζει έντονα την άμεση επικινδυνότητα της χρήσης προϊόντων καπνού. Αποδεικνύεται, δηλαδή, ότι το κάπνισμα δεν αποτελεί μακροχρόνια αλλά άμεση απειλή της ζωής και της υγείας του καθενός μας. Είναι σήμερα αποδεδειγμένο, ότι ο καπνιστής κινδυνεύει περισσότερο να νοσήσει, να νοσήσει βαρύτερα ή και να χάσει τη ζωή του από τον Κορωνοϊό, σε σχέση με τον μη καπνιστή. Και αυτό είναι πολύ άμεση απειλή. Η χρόνια βρογχίτιδα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι διάφορες μορφές καρκίνου που συμβαίνουν σε καπνιστές, αποτελούν οπωσδήποτε μεγάλους παράγοντες κινδύνου για κακή έκβαση της νόσου COVID-19.
Επιπλέον, ο καπνιστής, είτε ως πάσχων, είτε ως ασυμπτωματικός ή προ συμπτωματικός φορέας, θεωρείται πιο επικίνδυνος για διασπορά του ιού, τόσο με την εκπνοή των σωματιδίων του καπνού στο περιβάλλον του, όσο και με τον καπνιστικό του βήχα.

Το κάπνισμα και ο κορωνοϊός: Ο καπνιστής είναι πιο επικίνδυνος, ως φορές του covid-19, για την διάδοσή του.

-Πριν από λίγες ημέρες υπεγράφη Μνημόνιο Συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου, μεταξύ του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του American College of Greece και της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων της Κύπρου. Θέλετε να μας πείτε λίγα πράγματα για αυτήν την πρωτοβουλία;
Η σχέση και η συνεργασία του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων της Κύπρου, είναι σήμερα γεγονός επίσημο. Κοινό υλικό, κοινά προγράμματα, κοινές δράσεις, αμφοτερόπλευρη ανταλλαγή εμπειρίας και τεχνογνωσίας αποτελούν τη βάση της συνεργασίας για τον κοινό σκοπό της μείωσης του καπνίσματος με βασική στόχευση την πρόληψη στην σχολική ηλικία και την ενεργοποίηση του εκπαιδευτικού μηχανισμού προς την κατεύθυνση αυτή. Ήδη το τετράδιο «μαθαίνω να μην καπνίζω» βρίσκεται στη Κύπρο για διανομή στα σχολεία, το βιβλίο «Παιδεία για έναν κόσμο χωρίς κάπνισμα» εκδίδεται σε τρίτη έκδοση στην Κύπρο, ενώ το λογότυπο “SMOKE FREE CYPRUS” είναι πραγματικότητα. Στις εκδηλώσεις για την παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος, η συνεργασία αυτή επισφραγίζεται επισήμως και από τις δυο πλευρές με κοινές εμφανίσεις.

*Ο Διευθυντής του Ακτινοθεραπευτικού Τμήματος του German Oncology Center, Κωνσταντίνος Φερεντίνος, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου είχε επισημάνει τις καταστροφικές συνέπειες του καπνίσματος: