Τι είναι η εξωτερική ακτινοθεραπεία;

Η ακτινοθεραπεία είναι μορφή ογκολογικής θεραπείας, η οποία χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτινοβολία, με σκοπό την ίαση ή την ανακούφιση των συμπτωμάτων που προκαλεί ο καρκίνος. Η θεραπεία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε συνδυασμό με άλλες μορφές ογκολογικών θεραπειών, όπως χειρουργική ογκολογία, χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, ανοσοθεραπεία κτλ.

Πώς δρα η ακτινοθεραπεία;

Η ακτινοβολία καταστρέφει εντός του πεδίου ακτινοβόλησης τα καρκινικά κύτταρα, ή τα εμποδίζει να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν, προκαλώντας βλάβες στο γεννητικό υλικό τους. Παρόλο που και οι περιβάλλοντες υγιείς ιστοί εντός του πεδίου ακτινοβόλησης επηρεάζονται από την ακτινοβολία, λόγω της φύσης τους καταφέρνουν να επιδιορθώσουν τις βλάβες του γεννητικού υλικού τους σε βαθμό που μπορούν να αναρρώσουν. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η μεγιστοποίηση του θεραπευτικού αποτελέσματος καταστρέφοντας τα καρκινικά κύτταρα ενώ παράλληλα προστατεύονται οι υγιείς ιστοί.

Τι είναι το πλάνο της ακτινοθεραπείας;

Υπολογίζεται από τον Ιατρικό Φυσικό με τη βοήθεια προηγμένου λογισμικού. Κατά τη διαδικασία αυτή ορίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα ακτινοβολήσει ο Γραμμικός Επιταχυντής ώστε να καλύψει με την απαιτούμενη δόση τον όγκο-στόχο. Παράλληλα, διατηρεί τη δόση στους πέριξ υγιείς ιστούς εντός των επιτρεπόμενων ορίων. Όλα τα στοιχεία του πλάνου θεραπείας μεταφέρονται ηλεκτρονικά στους Γραμμικούς Επιταχυντές, και βάσει αυτών γίνεται ο χειρισμός τους.

Συμβουλευτική Επίσκεψη

Η συμβουλευτική επίσκεψη περιλαμβάνει κλινική εξέταση, ανασκόπηση της νόσου, ιατρικό ιστορικό προηγούμενης νόσου, οικογενειακό ιστορικό και επιλογές θεραπείας. Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται ελεύθερος να διατυπώσει τις απορίες του. Είναι σημαντικό οποιαδήποτε ερώτηση να απαντηθεί.

Αξονική Τομογραφία Πλάνου

Για το σχεδιασμό του πλάνου ακτινοθεραπείας είναι απαραίτητο να υποβληθείτε σε Αξονική Τομογραφία. Η εξέταση αυτή δε γίνεται για αμιγώς διαγνωστικούς σκοπούς, αλλά για να επιτρέψει στον ιατρό να σχεδιάσει και να ορίσει τρισδιάστατα την περιοχή του όγκου- στόχου που θα ακτινοβοληθεί. Σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως στην στερεοτακτική ακτινοθεραπεία, λαμβάνεται υπ’ όψιν η κίνηση των οργάνων και του όγκου κατά τον αναπνευστικό κύκλο, ώστε να παρέχεται η μέγιστη δυνατή ακρίβεια κατά τον σχεδιασμό τους (4D CT).

Έναρξη Ακτινοθεραπείας

Πριν από κάθε θεραπεία, οι τεχνολόγοι θα σας τοποθετούν στην ίδια ακριβώς θέση που έγινε το πλάνο της θεραπείας. Μετά την ακριβή τοποθέτησή σας είναι σημαντικό να παραμείνετε ακίνητοι. Για τη διασφάλιση της ποιότητας της θεραπείας, θα διενεργείται απεικονιστικός έλεγχος χαμηλής δόσης σε τακτά διαστήματα πριν από την παροχή της θεραπείας για να επιβεβαιώνεται η ακριβής τοποθέτηση σας. Η θεραπεία ολοκληρώνεται συνήθως εντός 10-15 λεπτών. Μετά την εξωτερική ακτινοβόληση το σώμα σας δεν εκπέμπει ακτινοβολία, οπότε μπορείτε άφοβα να έρχεστε σε επαφή με όλα τα μέλη της οικογένειά σας, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών. Οι συνεδρίες της ακτινοθεραπείας πραγματοποιούνται καθημερινά, Δευτέρα – Παρασκευή.

Πιθανές παρενέργειες της ακτινοθεραπείας

Οι παρενέργειες της ακτινοθεραπείας ποικίλουν από την περιοχή ακτινοβόλησης. Χωρίζονται στις προσωρινές, που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά το πέρας της ακτινοθεραπείας, αντιμετωπίζονται με απλές συμβουλές ή φαρμακευτικά, και συνήθως υποχωρούν μέσα σε κάποιες μέρες-εβδομάδες, και στις καθυστερημένες, οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν μήνες μετά το πέρας της ακτινοθεραπείας, η αντιμετώπισή τους είναι πιο δύσκολη και ενδέχεται να παραμείνουν μόνιμα. Πριν από την έναρξη της θεραπείας, ο ιατρός σας θα σας ενημερώσει για τις πιθανές παρενέργειες αυτής, καθώς και τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισής τους.

Από πόσες συνεδρίες αποτελείται μια θεραπεία;

Ο αριθμός των συνεδριών εξαρτάται από το ακτινοθεραπευτικό σχήμα επιλογής και το σκοπό της θεραπείας (ριζική ή παρηγορητική). Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ακτινοβολίες γίνονται 5 φορές την εβδομάδα (Δευτέρα – Παρασκευή) και διαρκούν 6 ή 7 εβδομάδες. Συχνά η διάρκεια είναι μικρότερη, συνήθως δύο με τρεις εβδομάδες. Υπάρχουν επίσης ακτινοθεραπευτικά σχήματα που διαρκούν μερικές ημέρες. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνουν όλες τις προγραμματισμένες συνεδρίες για να αποκομίσετε το μέγιστο όφελος από τη θεραπεία σας.

Παρακολούθηση (Follow up)

Όταν ολοκληρωθεί η ακτινοθεραπεία, οι συνεργάτες θα σας δώσουν συμβουλές και πληροφορίες σχετικά με την ανάρρωσή σας και πώς να αντιμετωπίζετε τις τυχόν παρενέργειες. Πρέπει να γνωρίζετε ότι η πλήρης δράση της ακτινοθεραπείας συνήθως εμφανίζεται μετά από 4-6 εβδομάδες. Οι ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι θα σας ενημερώσουν λεπτομερώς για τον τρόπο και τα χρονικά διαστήματα που θα παρακολουθούν την πορεία της νόσου και την κατάσταση των υγιών ιστών. Για οποιαδήποτε απορία το Τμήμα της Ακτινοθεραπείας θα είναι πάντα στη διάθεσή σας.

Τι είναι η βραχυθεραπεία;

Είναι μία μέθοδος ακτινοθεραπείας, στην οποία όμως η ακτινοβόληση του όγκου-στόχου γίνεται εκ των έσω, χωρίς να πειράζει υγιείς ιστούς, και αυτό επιτρέπει την χορήγηση υψηλών δόσεων ώστε να επιτευχθεί ο τοπικός έλεγχος της νόσου.

Πώς γίνεται η θεραπεία;

Αναλόγως της πάθησης, θα χρειαστεί να έχει γίνει εκ των προτέρων κάποια απεικονιστική εξέταση που θα χρησιμοποιηθεί από τον ιατρό σας για την εκτίμηση της ακριβούς ανατομίας του όγκου και της περιοχής σε σχέση με τα γύρω όργανα.

Ακολούθως, θα μεταφερθείτε στο δωμάτιο βραχυθεραπείας όπου θα σας χορηγηθεί επισκληρίδιος ή γενική αναισθησία. Μετά, με την βοήθεια και του ιατρικού φυσικού, θα τοποθετηθούν από τον ιατρό οι ενδοϊστικοί καθετήρες στην θέση που έχει προσδιοριστεί με σχεδόν απόλυτη ακρίβεια, και ακολουθεί η ακτινοβόληση. Ο αριθμός των καθετήρων εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου και το στάδιο της νόσου, όπως και ο απαιτούμενος χρόνος. Για παράδειγμα, η ακτινοβόληση του καρκίνου του προστάτη διαρκεί περίπου 15 λεπτά.

Ο ασθενής βρίσκεται μόνος πλέον στο δωμάτιο, για όση ώρα ακτινοβολείται. Οι ιατροί και νοσηλευτές είναι απ’ έξω, παρακολουθούν από δύο κάμερες που είναι τοποθετημένες μέσα στον χώρο της επέμβασης, σας ακούνε και μπορούν να σας μιλήσουν. Μπορείτε και εσείς να ενημερώσετε αν δεν αισθάνεστε καλά. Η θεραπεία μπορεί να διακοπεί ανά πάσα στιγμή. Δεν μπορείτε να νοιώσετε, να δείτε η να ακούσετε την ακτινοβολία.

Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, αφαιρούνται οι ενδοϊστικοί καθετήρες και μεταφέρεστε στον θάλαμο νοσηλείας για ανάνηψη. Αναλόγως της θεραπείας, θα καθοριστεί αν και πόσο χρόνο θα χρειαστεί να παραμείνετε υπό παρακολούθηση στο Κέντρο.